The following text is not a historical study. It is a retelling of the witness’s life story based on the memories recorded in the interview. The story was processed by external collaborators of the Memory of Nations. In some cases, the short biography draws on documents made available by the Security Forces Archives, State District Archives, National Archives, or other institutions. These are used merely to complement the witness’s testimony. The referenced pages of such files are saved in the Documents section.

If you have objections or additions to the text, please contact the chief editor of the Memory of Nations. (michal.smid@ustrcr.cz)

Tadeusz Paczkowski (* 1962)

• Urodzony 04.05.1962 r we Włocławku w rodzinie należącej do Polskiej Romy

• Rodzice od 1962r porzucili życie w taborach i zamieszkali w przydzielonych mieszkaniach w baraku na terenie Włocławka razem z innymi rodzinami romskimi

• Rodzice po osiedleniu parali się handlem, bieleniem patelni, wróżeniem

• Posiada 5 sióstr i 4 braci

• W 1963r. pożar w barakach i przeprowadzka do mieszkania komunalnego w kamienicy we Włocławku

• W wieku 5 lat rozpoczął samodzielną naukę tańca romskiego

• Należał do dziecięcego zespołu muzycznego w świetlicy

• Ukończenie 8 klas podstawówki

• Należał do kilku zespołów muzycznych.

• W latach 80 XX wieku należy do słynnego zespołu Terno – Cygański Teatr Muzyczny założony przez Edwarda Dębickiego

• Poznanie żony w zespole, po roku wspólna ucieczka zgodnie z tradycją Polska Roma

• Początkowe niezadowolenie teściów, niezadowolenie rodziców z powodu małżeństwa z Bergitka Roma a nie Polska Roma, nie wyprawiają im wesela

• Narodziny pierwszego syna Gracjana

• Ślub cywilny i kościelny we Włocławku

• Przeprowadzka do Wrocławia do rodziny żony

• W 1984 dołączenie do nowego zespołu Romandia przy Agencji Artystycznej Impart

• Przyłączenie Romadii do Estrady Poznańskiej i przemianowanie na reaktywowany Cygański Zespół Pieśni i Tańca ROMA

• narodziny drugiego syna Angelo i córki Marii

• liczne koncerty w Europie z ROMĄ

• Tournee w USA (Nowy Jork) i Kanadzie (Montreal) z ROMĄ

• W 1987 roku zagrał z zespołem w filmie Alexandra Ramati „I skrzypce przestały grać”

• W 1988 roku z zespołem ROMA występuje w filmie Jerzego Skolimowskiego „Wiosenne Wody” (scena tańca z cyganami) we Włoszech

• Uczestnictwo i występ na Festiwalu Filmowym w Cannes w 1989 gdzie „Wiosenne Wody” otrzymały nominacje do Złotej Palmy

• Udział w licznych koncertach i programach rozrywkowych realizowanych przez TVP

• Koncerty w Europie i kolejny wyjazd na Tournee do Nowego Jorku

• W 1991 r. udział w filmie „Diabły, diabły” Doroty Kędzierzawskiej

• Rozpad zespołu ROMA

• Tymczasowe wyjazdy zagraniczne w celach zarobkowych lub ze względu na fundusze socjalne do Niemiec i Wielkiej Brytanii

• Śmierć rodziców

• W 2004 założenie Stowarzyszenia Romani Bacht i studia nagrań, obecnie prezes

• Od 2007 roku organizacja Festiwalu Romskiego we Wrocławiu w Teatrze Lalek (9 edycji, do 2016)

• W 2013 roku udział w tworzeniu muzyki do filmu „Papusza” Joanny i Krzysztofa Krauze

• Obecnie nadal mieszka z żoną Bożeną we Wrocławiu na Brochowie. Jest prezesem Stowarzyszenia Romani Bacht, grywa na rynku. Ma 9 wnuków w wieku od 3 miesięcy do 12 lat.

Tadeusz Paczkowski urodził się w 1962 roku w rodzinie Polskiej Romy we Włocławku. Jego rodzice żyli w taborach do 1962, tuż przed narodzinami Tadeusza osiedlili się we Włocławku. Tadeusz od dzieciństwa okazywał zamiłowanie do muzyki, mimo iż jego rodzina nie jest muzykalna. Sam nauczył się tańczyć już w wieku 5 lat. Należał do kilku zespołów muzycznych, nauczył się też grać na gitarze. W jednym z zespołów (Terno) poznał żonę, Bożenę Siwak. Razem należeli też do zespołu ROMA, z którym wiele koncertowali po całym świecie, występowali w programach telewizyjnych oraz w kilku filmach. Na scenie byli niemal 30 lat.

Początkowo związek z Bożeną nie był dobrze odebrany przez ich rodziny, ponieważ Bożena należy do Bergitka Roma. Mają trójkę dzieci, które wychowały się z nimi w trasie. Po rozpadzie zespołu czasowo przebywali zagranicą w celach zarobkowych.

Następnie założyli Stowarzyszenie Romani Bacht na wrocławskim Brochowie, starają się aktywizować mieszkających tam Romów i zapewniać ciekawe spędzanie czasu. Zwracają uwagę na niewystarczające środki finansowe do prowadzenia stowarzyszenia oraz mnogość dokumentacji z którą sobie nie radzą. Stowarzyszenie i Centrum Romskie jest ważnym miejscem dla całej romskiej społeczności Brochowa.

Tadeusz razem z żoną czują się strażnikami tradycji romskiej i starają się wpływać na rodzinę i najbliższych by ją przestrzegali. Jednocześnie wiedzą, że zmiany w zasadach są nieuniknione. Niektóre, jak np. małżeństwa aranżowane, porwania dziewcząt czy zakaz pracy zawodowej dla kobiet uważa za przestarzałe. Jednak szacunek dla starszych, strój kobiecy, uważanie Króla Cygańskiego, życie rodzinne, tradycje świąteczne i inne uważa za konieczne do przestrzegania by Romowie mogli być nadal Romami. W domu mają pomieszane zasady, zarówno z Bergitka jak i Polska Roma, mówią w dialekcie Bergitki. Nie odnajduje się zbytnio w nowym systemie gospodarczym i politycznym Polski. Nie widzi potrzeby edukacji Romów, przydatna jest jedynie nauka czytania i pisania. Uważa, że mężczyzna ma zadbać by pieniądze były w domu, a w jaki sposób je zdobędzie to inna sprawa, może być to np. świadczenie socjalne.

Stosunki z Polakami uważa za poprawne, zwraca uwagę na to, że co raz częściej Polacy interesują się ich społecznością. Mówi, że „rozmawiają o nas”, ale brakuje chyba rozmowy z nimi samymi. Nadal spotyka się z rasizmem i dyskryminacją.

Obecnie mieszka z żoną na Brochowie na romskim osiedlu. Mają piękne, bogato zdobione mieszkanie. Ważna jest dla nich muzyka, rodzina i wiara katolicka. Mają 9-cioro wnucząt, które często do nich przyjeżdżają. Tadeusz muzykuje na wrocławskim rynku i pełni funkcje prezesa stowarzyszenia.