Danuta Śmiałowska

"No i czekam ja pod tym teatrem, mąż przychodzi i mówi – „Na co masz ochotę? Co byś zjadła – kotlet schabowy czy coś?”. Ja mówię – „Nie żartuj tak” – bo żarty takie nie miłe jak człowiek głodny. A on pokazuje kupę pieniędzy. No więc długo nie myśląc, na ulicy Floriańskiej, pierwszy traki malutki lokalik. Jak żeśmy weszli, starsza pani coś tam szyła czy robiła. Stał w klatce kanareczek, jakieś bułeczki, coś. I myśmy dopadli do tego jedzenia. A zamówienie było takie: prosimy o jajecznicę, po dwa jajka na każdego z nas, świeżą bułeczkę, masło i dwie wódki, pięćdziesiątki. Zalaliśmy się tymi pięćdziesiątkami oczywiście pod tą jajecznice! Ale mogliśmy kupić papierosy i wychodziło wtedy „Odrodzenie”, pierwsze numery. Trzeba było poczytać co się dzieję. I w ogóle świat wrócił do normalności!"

"Ponieważ państwo Łopaczynscy nie mieli dzieci a przyjaźnili się z moimi rodzicami więc wypożyczali sobie mnie na okres letni. Rodzice jechali nad morze i siedzieli w tych grajdołach, co mnie nie interesowało wcale – bo w Leonpolu tyle się działo. Były konie przede wszystkim. A ja jestem zwariowana na punkcie koni więc już to wystarczało. Poza tym sam klimat. Wszystko co się działo było jakby ze starych czasów. I żył jeszcze taki bardzo starusieńki – już jego imienia nie pamiętam – kamerdyner ostatni. I była zawiadująca kuchnią pani ochmistrzyni z kluczami. Klucze miała u pasa i tak pilnowała wszystkiego. Był zwyczaj robienia podwieczorków na tarasie od strony ogrodu. Dorośli zawsze mieli swoja kawę, my ogórki – bo to była specjalność wileńska. Surowe ogórki z miodem. I miód w plastrach. No i to była wielka frajda i pyszne. Ananasy miejscowe. Ogórki były rwane z grzędy no więc świeżutkie no i ten miód w plastrach. Co tam jeszcze się działo. Działo się bardzo dużo, można było konno pojechać. A czasem nawet – bo był KOP – Korpus Ochrony Pogranicza i był taki młody pułkownik, z żoną i małym synkiem. Bywał na tych podwieczorkach. I czasem zabierał mnie i księdza takiego, który tam był, konno jechaliśmy na sprawdzanie patroli które pilnowały granicy. Było hasło, leśnymi dróżkami takimi. Są to przeżycia…. Dożynki na przykład. To było ogromne święto w parku. Stały stoły pełne jadła, w beczkach zapalona była smoła czy coś innego – były takie pochodnie ogromne, oświetlały teren. Wódka w wiadrach i taki kubeczek do czerpania i szklaneczkami tak piło się ostro. Ale najlepsze było jak oni szli z pola z tymi śpiewami i z plonem gospodarza domu. Śpiewali po białorusku. W ogóle ludność tram mówiła po białorusku. Ja się nigdy nie musiałam uczyć rosyjskiego, to nie był mi obcy język. Gdyby ich zapytać jakiej są narodowości – to każdy odpowiadał w jeden sposób „tutejszy”. Nie wiadomo Polak, Białorusin – „tutejszy”. I od tych tutejszych zawsze dostawałam w czasie dożynek wianek specjalny. Nawet jak kiedyś nie pojechałam to mi przywieźli że „dla panienki”. No i miałam powodzenie wielkie u furmanów. Ponieważ większość dnia siedziałam w stajni i na koniach, wobec tego co raz któryś z furmanów czy parobków przychodził do pana hrabiego – „Jeśli panienka ma zamiar potańcować, czy pan hrabia pozwoli? I hrabia pozwalał i panienka chciała. Wobec tego stańcowana byłam do niemożliwości. A na białej sukience którą nakładałam na tę okoliczność, było odbite często pięć palców spracowanych dłoni moich przyjaciół ze stajni. Co tam jeszcze było w tym Leonpolu…? Dla mnie to była kraina najpiękniejsza. Najpiękniejsza."